Η δράση Σύμπραξη Σχολείων για τη Δημοκρατία στην Εκπαίδευση (ΣΣΔΕ) σχεδιάστηκε από το EUDEC Greece, η οποία υποστηρίζεται από την  European Democratic Education Community (EUDEC), μια Μη Κερδοσκοπική Κοινότητα που δραστηριοποιείται στην Ευρώπη για την προώθηση της Δημοκρατικής Εκπαίδευσης.

Βασικός στόχος μας είναι να διευκολυνθεί η δικτύωση μεταξύ ανθρώπων και πρωτοβουλιών που ασχολούνται με την ανάπτυξη δημοκρατικών εννοιών για την εκπαίδευση.

Η EUDEC Greece και η ΣΣΔΕ, ως επιστημονικός φορέας του συγκεκριμένου προγράμματος, προσκαλεί σχολεία και εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης να συμμετάσχουν εθελοντικά στη δράση αυτή για την προώθηση της Δημοκρατικής Παιδείας σε όλη την Ελλάδα, δράση η οποία είναι σύμφωνη με τη στοχοθεσία της Ελλάδας για τη Δημοκρατική Εκπαίδευση, καθώς:

  • εστιάζεται στην αλλαγή της σχολικής πραγματικότητας,
  • προτείνει την ανανέωση των διδακτικών πρακτικών,
  • αποτελεί μια καινοτόμα και δημιουργική προσέγγιση,
  • ορίζει το σχολείο ως το κοινό σημείο δράσης εκπαιδευτικών και μαθητών.

Κύριος σκοπός της ΣΣΔΕ είναι η διάχυση της φιλοσοφίας και των τεχνικών της Δημοκρατικής Εκπαίδευσης στα δημόσια ελληνικά σχολεία, καθώς και η ανταλλαγή γνώσεων, πρακτικών και προβληματισμών ανάμεσα στα Δημοκρατικά Σχολεία της EUDEC και τα Σχολεία που ενδιαφέρονται για τη Δημοκρατία στην Εκπαίδευση στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα:

  • Στόχοι σε επίπεδο Γνώσεων: Οι μαθητές/-τριες να αναπτύξουν την ικανότητα να διακρίνουν, να κατανοήσουν και ερμηνεύσουν την αλληλένδετη σχέση ανάμεσα στις ανάγκες, υπευθυνότητες και δικαιώματα του ατόμου μέσα στο «συνυπάρχειν» και «συμπράττειν» προς όφελος της κοινότητας.
  • Στόχοι σε επίπεδο Ικανοτήτων: Οι μαθητές/-τριες να απελευθερώσουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους, να ενισχύσουν τον αυτοέλεγχο, να λειτουργούν με ενσυναίσθηση, να αποκτήσουν κριτική σκέψη και τεκμηριωμένο λόγο.
  • Στόχοι σε επίπεδο Στάσεων: Οι μαθητές/-τριες να υιοθετήσουν στάσεις ανοικτότητας, διερώτησης, αποδοχής, συμμετοχής, συνεργασίας αλλά και αμφισβήτησης στην αλληλεπίδρασή τους με το περιβάλλον τους.

Οι τρεις φάσεις εφαρμογής στα ελληνικά δεδομένα

i) Α΄ Φάση: Οργανώνοντας μια δημοκρατική σχολική τάξη

Στην πρώτη φάση της ΣΣΔΕ πραγματοποιούνται οι απαραίτητες συμφωνίες μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών/-τριών για τη δημιουργία μιας δημοκρατικής σχολικής τάξης και αρχίζει σταδιακά η εισαγωγή των παρακάτω τεχνικών:

Κύκλος Διαλόγου:

Κάθε παιδί και ενήλικος μιλά σύντομα για το πώς αισθάνεται στο σπίτι και στο σχολείο, τι σχέδια έχει για την ημέρα, αν υπάρχει κάτι που τον ενθουσιάζει ιδιαίτερα ή αν υπάρχει κάποια σύγκρουση με κάποιο άλλο παιδί.

Σύσκεψη Τμήματος για Διαχείριση Συγκρούσεων: 

Η Σύσκεψη του Τμήματος επιδιώκει την διαχείριση συγκρούσεων που δεν μπόρεσαν να επιλυθούν στον Κύκλο Διαλόγου. Μαθητές/-τριες που αισθάνονται ότι αδικήθηκαν ή έγιναν αποδέκτες βίαιης συμπεριφοράς μπορούν να απευθυνθούν στην ομάδα τους για βοήθεια. Η ομάδα θα ενεργήσει έτσι, ώστε να επιλυθεί η διαμάχη με δίκαιο και, κυρίως, με ειλικρινή τρόπο. Όλα αυτά διαπνέονται από πνεύμα διαλόγου, εμπιστοσύνης και προσπάθεια κατανόησης όλων των εμπλεκόμενων πλευρών. Οι διαδικασίες καθοδηγούνται στο μεγαλύτερο μέρος τους από τα ίδια τα παιδιά.

Εκπαιδευτικός σε ρόλο Διευκολυντή:

Ο/Η εκπαιδευτικός-διευκολυντής είναι εκεί για κάθε παιδί και για όλη την ομάδα επιδεικνύοντας δεξιότητες, όπως ενεργητική ακρόαση, ενσυναισθηματική κατανόηση, αποδοχή και εμπιστοσύνη. Προσπαθεί να δημιουργεί κλίμα ασφάλειας και  να εμψυχώνει, ενώ ως προσωπικότητα χρειάζεται να επιδεικνύει γνησιότητα και ειλικρίνεια, καθώς και να μπορεί να αναγνωρίζει τα όριά του/της. 

Σχολική Συνέλευση Τάξης ή/και Σχολείου:

Η Σχολική Συνέλευση είναι ο πιο σημαντικός θεσμός του σχολείου, καθώς εκεί επιλύονται θέματα που αφορούν στην σχολική κοινότητα και συναποφασίζεται το πλαίσιο συνεργασίας και συνύπαρξης μαθητών/-τριών και εκπαιδευτικών.  Τα θέματα που συζητούνται ποικίλλουν, αλλά πάντα έχουν να κάνουν με τη ζωή στο σχολείο και τη βελτίωσή της. Πραγματοποιείται σε τακτά χρονικά διαστήματα,  συμμετέχουν εκπαιδευτικοί και μαθητές/-τριες, ενώ ο/η καθένας/καθεμία, ανεξάρτητα από την ηλικία του/της και τον ρόλο του/της, έχει δικαίωμα σε μία ψήφο. Αυτό, σημαίνει πως τα παιδιά συμβάλλουν και έχουν άποψη για το πώς θα είναι οργανωμένο το σχολείο τους ή η τάξη τους.

ii) Β΄ Φάση: Περαιτέρω διερεύνηση της Δημοκρατίας

Συνεχίζοντας την εφαρμογή των παραπάνω τεχνικών, η δημοκρατική τάξη / σχολείο εισάγει τεχνικές, προγράμματα κ.λπ., όπως περιγράφονται στην πλήρη πρόταση, που θα αποσταλεί στους συμμετέχοντες. Μέσα από τις επιμορφωτικές συναντήσεις θα δοθούν ακόμη περισσότερες προτάσεις.

iii) Γ΄ Φάση: Αναστοχασμός και διάχυση εμπειριών και πρακτικών

Στο τέλος της δράσης συντίθεται τελική έκθεση και πραγματοποιείται παρουσίαση στο ευρύ κοινό, εάν το επιθυμεί ο συμμετέχων εκπαιδευτικός και το σχολείου του.

Ιδιαίτερα σημαντικός στην τελευταία φάση είναι ο αναστοχασμός της διαδικασίας, κατά τον οποίο προκύπτουν δεδομένα για τον τρόπο με τον οποίο εργάστηκε η σχολική τάξη / σχολείο. Τα δεδομένα αυτά θα αποτελέσουν τα συμπεράσματα για την επίτευξη ή όχι της δημοκρατικής εκπαίδευσης, τα οποία θα συμπεριληφθούν στην τελική έκθεση. Η έκθεση αυτή της κάθε τάξης / σχολείου θα είναι προϊόν συνεργασίας όλων των μελών της. Εάν έχει πραγματοποιηθεί συνεργασία με ευρωπαϊκό δημοκρατικό σχολείο, θα συμπεριληφθούν τα αποτελέσματα στην έκθεση. Y

Η EUDEC GREECE θα υποστηρίξει εθελοντικά, σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο, συμμετέχοντα σχολεία και εκπαιδευτικούς ως εξής:

1. Δημιουργία παιδαγωγικών ομάδων σύμπραξης και αλληλοεπιμόρφωσης – Συνεταιρισμός / partnership

Για να ενδυναμωθούν οι εκπαιδευτικοί στον ρόλο του/της
διευκολυντή/-ριας μάθησης, η EUDEC Greece προτείνει τη δημιουργία παιδαγωγικών ομάδων συνεργατικού διαλόγου μεταξύ εκπαιδευτικών μιας ή περισσότερων σχολικών μονάδων. Σε αυτές τις συναντήσεις οι εκπαιδευτικοί που συμμετέχουν στην ΣΣΔΕ θα έχουν τη δυνατότητα να ανταλλάσσουν, να μοιράζονται ιδέες και προβληματισμούς και όλοι μαζί να συν-σχεδιάζουν τον τρόπο υπερσκέλισής τους. Έτσι, με τη δύναμη της συζήτησης αναπτύσσονται επιπλέον πολλαπλές δυνατότητες στους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς:

Βραχυπρόθεσμα, δίνεται η δυνατότητα σε κάθε εκπαιδευτικό να αναστοχαστεί και να ασκήσει αυτοκριτική επάνω στη δράση που έχει εφαρμόσει. Σε επίπεδο ομάδας εκπαιδευτικών ενισχύεται η αλληλοϋποστήριξη και ψυχοπνευματική ενδυνάμωσή τους. Μακροπρόθεσμα, σε ατομικό επίπεδο επέρχεται μετασχηματίζουσα μάθηση και, κατ΄ επέκταση, η αλλαγή στάσης με στόχευση στην αυτοβελτίωση των εμπλεκόμενων εκπαιδευτικών.

Οι συζητήσεις μπορούν να δομούνται σύμφωνα με διάφορες τεχνικές, όπως με τη μέθοδο του World Café, μιας συμμετοχικής πρακτικής  για τη στήριξη σημαντικών διαλογικών συζητήσεων. Η τεχνική αυτή βασίζεται στην αντίληψη πως:

  • Ο καθένας μας έχει έμφυτη τη σοφία και τη δημιουργικότητα και όλοι μαζί είμαστε σοφότεροι απ’ ό,τι ο καθένας ξεχωριστά.
  • Μέσα από τη διαλογική συζήτηση και την παράθεση των προβληματισμών μας μπορούμε να βρούμε τις απαντήσεις που αναζητούμε. Ταυτόχρονα εξασκούμαστε σε επικοινωνιακές μεθόδους ενεργητικής ακρόασης και μη βίαιου λόγου.

Σημειώνεται ότι η ΣΣΔΕ ΔΕΝ αφορά απαραίτητα μετακίνηση και επισκέψεις σχολείων, αλλά πρωτίστως ανταλλαγή εμπειρίας, υλικού, απόψεων. Γι’ αυτόν τον σκοπό θα αξιοποιηθούν και οι νέες τεχνολογίες με ψηφιακά συνεργατικά εργαλεία, πλατφόρμες και ιστολόγια, τα οποία θα αξιοποιηθούν και για διαδικτυακές επιμορφώσεις.

2. Καθοδήγηση/Mentoring

Στο πλαίσιο της ΣΣΔΕ η EUDEC Greece θα συντονίζει και θα ενθαρρύνει τη συνεργασία των ελληνικών σχολείων, αλλά και την επαφή τους με σχολεία της Ευρώπης. Αντίστοιχα, ο/η διδάσκων/-ουσα στην Ελλάδα μπορεί να επιλέξει έναν/μία διδάσκοντα/-ουσα από το εξωτερικό, με εμπειρία στη δημοκρατική εκπαίδευση, που θα τον/την συνοδεύει σε όλη την πορεία μετασχηματισμού της τάξης και των πρακτικών δυσκολιών.

3. Δράσεις ενημέρωσης και διάχυσης

Επιπλέον των παραπάνω, η EUDEC Greece θα προωθήσει, όπως έχει κάνει ήδη με ημερίδες, διημερίδες, ανοικτές συναντήσεις και το διεθνές συνέδριο του 2018 στην Κρήτη, τη Δημοκρατική Εκπαίδευση με ποικίλες δράσεις:

  • Πραγματοποίηση δια ζώσης και διαδικτυακών συναντήσεων ανατροφοδότησης μεταξύ εκπαιδευτικών και γονέων.
  • Ορισμό υπεύθυνων εκπαιδευτικών-συνδέσμων σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας.
  • Διοργάνωση δια ζώσης και διαδικτυακών επιμορφώσεων εκπαιδευτικών και μαθητών
    /-τριών σε θέματα δημοκρατικής παιδείας.
  • Ενημέρωση θεσμικών φορέων και εκπαιδευτικών με ημερίδες και επιμορφωτικές συναντήσεις.
  • Δημιουργία πρωτότυπου εγχειριδίου αναφοράς και ενδεικτικών σεναρίων διδασκαλίας.
  • Συγκέντρωση σχετικού υλικού και βιβλιογραφίας σε ιστοσελίδα ανοικτή σε γονείς, εκπαιδευτικούς, μαθητές και στο ευρύ κοινό.

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ

Τονίζεται ότι καθ’ όλη τη διάρκεια υλοποίησης της ΣΣΔΕ και σε περίπτωση δημοσίευσης, διαφυλάσσεται η ανωνυμία των μαθητών/-τριών και προστατεύεται το πρόσωπό τους (σύμφωνα και με τους Kανόνες Προστασίας Δεδομένων του GDPR). Θα αναφέρονται μόνο, εφόσον το επιθυμούν, τα ονόματα των εκπαιδευτικών και τα ονόματα των σχολείων.

Σε περίπτωση δημοσίευσης τελικών εκθέσεων της ΣΣΔΕ σε ΜΜΕ και διαδίκτυο, συνέδρια και επιστημονικά περιοδικά, μπορεί να δημοσιοποιηθεί μόνο το έργο των μαθητών/-τριών (π.χ. ζωγραφιές χωρίς όνομα).

Η δράση αυτή υποβλήθηκε για γνωμοδότηση στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) και έλαβε έγκριση. Μπορείτε να διαβάσετε το σχετικό έγγραφο του ΥΠ.Π.Ε.Θ. κάνοντας κλικ εδώ

Για να δηλώσετε συμμετοχή, απλώς συμπληρώνετε την ακόλουθη φόρμα / αίτηση συμμετοχής έως 14/1/19 κάνοντας κλικ εδώ